borsada brüt takas ne demek?
Brüt Takas Nedir?
Brüt takas, borsada uygulanan bir işlem rejimidir ve Takasbank tarafından belirlenen koşullar çerçevesinde, yatırımcının alım veya satım işlemlerinde nakit veya menkul kıymet bulundurma zorunluluğu getiren bir uygulamadır. Yani, bir hisse senedini brüt takasta alabilmek için hesabınızda alım yapmaya yetecek kadar nakit bulunması, satabilmek için ise satacağınız kadar hisse senedinin hesabınızda olması gerekir.
Brüt Takasın Amacı:
- Spekülasyonu Önlemek: Özellikle fiyatında ani ve sert hareketler görülen hisse senetlerinde, manipülasyon ve spekülasyonu engellemek hedeflenir.
- Risk Yönetimi: Yatırımcıları daha dikkatli olmaya teşvik ederek, kaldıraçlı işlemlerden kaynaklanabilecek riskleri azaltır.
- Piyasa İstikrarı: Ani alım-satım dalgalanmalarını kontrol altında tutarak piyasa istikrarına katkı sağlar.
Brüt Takas Uygulaması Nasıl Çalışır?
- Nakit veya Menkul Kıymet Zorunluluğu: Brüt takasa alınan bir hisse senedini alabilmek için alım tutarı kadar nakit, satabilmek için ise satılacak kadar hisse senedinin hesabınızda bulunması gerekir.
- T+2 Kuralı: Normal şartlarda borsada işlemler T+2 gününde takas edilirken, brüt takasta da bu kural geçerlidir. Yani, alım yaptığınız hisse senedi 2 iş günü sonra hesabınıza geçer, satış yaptığınızda ise para 2 iş günü sonra hesabınıza yatar.
- Açığa Satış Yasağı: Brüt takasa alınan hisse senetlerinde Açığa Satış işlemi yapılamaz.
- Kredili İşlem Yasağı: Brüt takastaki hisse senetleri için Kredili İşlem yapılamaz.
Hangi Durumlarda Brüt Takas Uygulanır?
- Olağan Dışı Fiyat Hareketleri: Bir hisse senedinin fiyatında anormal yükseliş veya düşüşler yaşanması durumunda.
- Manipülasyon Şüphesi: Hisse senedi fiyatlarını etkilemeye yönelik manipülatif hareketlerin tespit edilmesi halinde.
- Şirket Haberleri: Şirket hakkında çıkan ve hisse senedi fiyatını etkileyebilecek önemli haberler sonrasında.
- Volatilite Artışı: Hisse senedinin oynaklığının (volatilite) önemli ölçüde artması durumunda.
Brüt Takasın Etkileri:
- İşlem Hacminde Azalma: Nakit veya menkul kıymet bulundurma zorunluluğu nedeniyle işlem hacmi genellikle azalır.
- Fiyat İstikrarına Katkı: Spekülatif hareketlerin azalmasıyla fiyatlarda daha dengeli bir seyir görülebilir.
- Yatırımcı Davranışları: Yatırımcılar daha temkinli hareket etmeye ve uzun vadeli yatırım yapmaya yönelebilir.